Θα μπορούσαμε να πούμε πως υπάρχουν τρεις ταχύτητες σε ότι αφορά την προσέγγιση του θέματος και τον τρόπο δράσης εκ μέρους των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Η πρώτη έχει να κάνει με την πλειοψηφία των Δήμων, οι οποίοι έχουν συστήσει Δημοτικούς Αθλητικούς Οργανισμούς, (ΔΑΟ) και αναπτύσσουν δικά τους προγράμματα μαζικής άθλησης, κυρίως γυμναστική γυναικών, παραδοσιακούς και μοντέρνους χορούς, γυμναστήρια και αγώνες υγείας. Επίσης αναπτύσσουν σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού τα προγράμματα «Άθλησης για Όλους». Οι Δήμοι αυτοί διαθέτουν στη πλειοψηφία τους κάποιον υποτυπώδη μηχανισμό διοικητικής υποστήριξης και συνήθως κάποιον υπεύθυνο γυμναστή ως ειδικό. Ακολουθούν σφιχτή και ελεγχόμενη οικονομική πολιτική και στη πλειοψηφία τους οι παροχές είναι προς τους πολίτες δωρεάν ή με μικρή οικονομική επιβάρυνση. Γενικά η δράση τους είναι περιορισμένη, δεν καλύπτει τις ανάγκες, δεν έχουν τοποθετήσει την αθλητική δραστηριότητα σαν έναν τομέα βασικό στη δράση τους.
Η δεύτερη ταχύτητα αφορά τους μεγάλους Δήμους και κυρίως τις μεγάλες πόλεις, άλλα και μικρότερους που διαθέτουν κάποιους οικονομικούς πόρους και έχουν τοποθετήσει τον αθλητισμό σαν μια από τις παραμέτρους παροχής υπηρεσιών προς τους Δημότες τους. Οι Δήμοι αυτοί διαθέτουν Δημοτικούς Αθλητικούς Οργανισμούς ( ΔΑΟ ) που λειτουργούν σαν ΝΠΔΔ ή σαν Δημοτικές επιχειρήσεις, με Διοικητικό Συμβούλιο και μηχανισμό διοικητικής υποστήριξης. Απασχολούν πληθώρα μόνιμου και έκτακτου προσωπικού, συνεργάζονται με ειδικό επιστημονικό προσωπικό.Υπογράφουν συμβάσεις παντός είδους, διαθέτουν μεγάλο προϋπολογισμό και απορροφούν σημαντικό κομμάτι του συνολικού Δημοτικού προϋπολογισμού.Οι δραστηριότητες τους καλύπτουν σχεδόν όλο το φάσμα της μαζικής άθλησης και προσπαθούν να ανταποκριθούν στις πραγματικές ανάγκες. Η πολύπλευρη δράση τους, δυστυχώς σε αρκετές περιπτώσεις, έχει γίνει όπλο πολιτικής εκμετάλλευσης από Δημάρχους και Δημοτικούς συμβούλους καθώς και γραφειοκρατικός μηχανισμός ρουσφετιών και βολέματος ημετέρων. Όλα αυτά τους έχουν καταντήσει δυσκίνητους και ως επί το πλείστον ελλειμματικούς πλέον οικονομικά.
Η τρίτη ταχύτητα αφορά εκείνους τους Δήμους, κυρίως μικρούς και περιφερειακούς που μπροστά στα οικονομικά τους αδιέξοδα, την έλλειψη στελεχών και τεχνογνωσίας δεν έχουν ακόμη ασχοληθεί με την «Άθληση για Όλους», παρά μόνο βοηθούν οικονομικά και με κάθε άλλο τρόπο τις τοπικές ερασιτεχνικές και σχολικές ομάδες. Στη καλύτερη περίπτωση εφαρμόζουν κάποιο από τα χρηματοδοτούμενα από τη ΓΓΑ προγράμματα χωρίς φυσικά σπουδαία αποτελέσματα.
Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι τα μοντέλα που χρησιμοποιούνται στη χώρα μας από την Τοπική Αυτοδιοίκηση για τον αθλητισμό, παρ’ όλες τις φιλότιμες προσπάθειες, έχουν σαν αποτέλεσμα τα προγράμματα των Δήμων να αφορούν μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό δημοτών που δεν ξεπερνά το 1%. Στις αντίστοιχες Ευρωπαϊκές πόλεις το ποσοστό αυτό πλησιάζει το 13% και σε ορισμένες ξεπερνά το 25%, χωρίς να λείπουν οι εξαιρέσεις τύπου Φινλανδίας, όπου συστηματικά αθλείται το 65% του πληθυσμού, όλων των ηλικιών (στοιχεία ΕΕ).
Αν αναλογιστεί κανείς τα τεράστια ποσά που ξοδεύουν οι ΔΑΟ, το αποτέλεσμα δεν είναι ικανοποιητικό, αν και οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι το θέμα είναι πιο σύνθετο και δεν αφορά μόνο τους Δήμους αλλά τη γενικότερη κουλτούρα τις νεοελληνικής κοινωνίας και το πολιτισμό της. Είναι δε βέβαιο ότι το μέλλον δεν είναι ευοίωνο για τους ΔΑΟ, μιας και πολλοί βρίσκονται σε τραγική οικονομική κατάσταση λόγω κακής διαχείρισης αλλά και πολιτικών σκοπιμοτήτων εκ μέρους των τοπικών αρχόντων.
Η ευρωπαϊκή εμπειρία :
Είναι αλήθεια ότι η έννοια της μαζικής άθλησης δημιουργήθηκε στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και μάλιστα αποδίδονταν σ’ αυτήν αξία, πολύ μεγαλύτερη από κάθε άλλη μορφή του αθλητισμού μιας και είχε συνδεθεί με τη καλή υγεία των εργαζομένων, την αναψυχή και τη διασκέδαση. Τα προγράμματα «άθλησης για όλους» είχαν μεγάλη ανταπόκριση στη Δύση, μιας και η επιστημονική έρευνα κατέδειξε την αξία τους. Πραγματικά τα τελευταία χρόνια έχουν πάρει σημαντική θέση στη ζωή των σύγχρονων κοινωνιών.
Βασική προγραμματική κατεύθυνση της μαζικής άθλησης είναι η δημιουργία δια βίου κινητικών συνηθειών του πληθυσμού και η προάσπιση της σωματικής και ψυχικής υγείας.
Έτσι λοιπόν είναι ονομαστές οι εκδηλώσεις που διοργανώνουν οι Δήμοι σε όλη την Ευρώπη, όπως, οι ποδηλατοδρομίες της Φραγκφούρτης κάθε Παρασκευή απόγευμα με απίστευτη συμμετοχή κόσμου. Είναι γνωστοί οι δρόμοι υγείας κάθε Σάββατο πρωί στη Ζυρίχη, το Μόναχο, το Sheffield και αλλού.
Ξεχωρίζει το μεγάλο αθλητικό διάλειμμα στις επιχειρήσεις της Φινλανδίας, τρεις φορές την εβδομάδα, η επιχορήγηση των εργαζόμενων της ίδιας χώρας για συστηματική άθληση σε γυμναστήρια. Πολλές επίσης πόλεις έχουν καθιερώσει ποδηλατοδρόμους και επιδοτούν το ποδήλατο. Είναι επίσης οι εντυπωσιακές αθλητικές εκδηλώσεις που διοργανώνονται στους δρόμους και τις πλατείες του Manchester και άλλων πόλεων τις Αγγλίας, όπου περιλαμβάνουν αερόμπικ, αθλοπαιδιές και παιγνίδια όπου συμμετέχει και διασκεδάζει πολύς κόσμος. Ακόμη τα Αγροτουριστικά Σαββατοκύριακα με πλειάδα δραστηριοτήτων σε όλη τη κεντρική και Μεσογειακή Ευρώπη.Τέλος, ας μην αναφερθούμε στις Σπαρτακιάδες όπου αποτέλεσαν τη μεγαλύτερη εκδήλωση στην ιστορία του μαζικού αθλητισμού, την οποία οι νυν κυβερνήσεις σκέφτονται να επαναφέρουν.
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε πως σχεδόν σε όλες τις προηγμένες χώρες της Ευρώπης υπάρχουν πρωτότυπα και καινοτόμα προγράμματα και χωρίς μεγάλες δαπάνες έχουν καλύτερα αποτελέσματα στην άθληση του πληθυσμού. Αν και σε καμία χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν χρειάστηκε ένας μηχανισμός τύπου ΔΑΟ, κατάφεραν να αξιοποιήσουν κάθε φυσικό μέσο και να αναπτύξουν πολύ καλύτερα τα προγράμματα «άθλησης για όλους» απ’ ότι στη χώρα μας. Απλά έχουν ξεκάθαρο θεωρητικό πλαίσιο, ικανούς και κατάλληλους ανθρώπους, εμπιστοσύνη σ’ αυτό που κάνουν.
Τα προβλήματα των ΔΑΟ:
Συγκεντρωτικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τα εξής:
• Ασάφεια προσανατολισμού στη μαζική άθληση. Οι περισσότεροι επηρεάζονται από τον αγωνιστικό αθλητισμό και παρασύρονται σε δραστηριότητες των σωματείων π.χ. Ακαδημίες μπάσκετ
• Επανάληψη των ίδιων προγραμμάτων.
• Έλλειψη καινοτόμων και ευέλικτων προγραμμάτων.
• Πλημμελής αξιοποίηση κάθε φυσικού και ελεύθερου χώρου όπως πλατείες, αλσύλλια, μεγάλοι δρόμοι, λόφοι, κόλποι κλπ
• Μεγάλος αριθμός προσωπικού που απορροφά και το μεγαλύτερο κομμάτι του προϋπολογισμού τους.
• Κακή διαχείριση των πόρων
• Δυσκολία στην εξεύρεση οικονομικών πόρων
• Χρησιμοποίησή τους για πολιτικές σκοπιμότητες
Αν αναλογιστούμε τα προβλήματα των πόλεων που σχετίζονται με το περιβάλλον, το κυκλοφοριακό και την ποιότητα ζωής, την έλλειψη χώρων, τη μείωση του ελεύθερου χρόνου των πολιτών και την προβολή προτύπων που αντιστρατεύονται τη δράση και ωθούν στην αδράνεια, καταλαβαίνουμε πως το έργο των ΔΑΟ γίνεται όλο και πιο δύσκολο.
Κάποιες ιδέες που έχω :
Εκτιμώ πως δεν ήρθε η εποχή που επιβάλλει κατάργηση του συστήματος των ΔΑΟ, με το θεσμικό – επιτελικό ρόλο που του δόθηκε και εφαρμόστηκε στους Δήμους πριν 30 χρόνια. Απαιτούνται όμως συγκεκριμένα ριζοσπαστικά μέτρα ανανέωσής τους, εκσυγχρονισμού και αναπροσαρμογές στη δράση τους
Προτείνω:
Στον νέο Δήμο μας, όπου δεν υπάρχει ΔΑΟ και προς επιτάχυνση της δράσης, μπορεί να δημιουργηθεί μια τριμερής επιτροπή (Δήμος – φορείς –αθλούμενοι), που θα αναλάβει διοικητικά καθήκοντα.
Είναι αδιανόητο για δραστηριότητες μαζικής άθλησης να πληρώνουν χαράτσι οι συμμετέχοντες.
Σχετικά με την εξεύρεση πόρων πρέπει να λυθούν τα νομικά προβλήματα, που αφορούν τη χρηματοδότηση αθλητικής δραστηριότητας από τον προϋπολογισμό του Δήμου.Σαφώς έχουν θέση εδώ και οι ¨σπόνσορες ¨, αρκεί το προϊόν τους να συνάδει με το ύφος και το ήθος της αθλητικής δραστηριότητας.
Δεν είμαι αντίθετος και στη θεσμοθέτηση δραστηριοτήτων εκ μέρους του Δήμου (π.χ. κατασκηνώσεις, σχολές χορού κλπ), που όμως θα πρέπει να είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και κοινωφελούς δραστηριότητας.
Πρέπει να αναπτύξει ο Δήμος μας πραγματικές δράσεις μαζικής άθλησης και όχι να μιμείται δράσεις του αγωνιστικού αθλητισμού. Και μέσα από αυτές τις δράσεις ναέχει σαν παράλληλο στόχο την ανάδειξη και την επαφή των πολιτών με τον πακτωλό του φυσικού κάλλους της Ερμιονίδας!!! Γιατί όταν οι πολίτες γνωρίσουν και χαρούν το κάλλος της πατρίδας μας θα ειναι και έτοιμοι να το προστατεύσουν!!! Γιατί είναι δικό τους!!!
Τέτοιες θα μπορούσαν να είναι:
-γυμναστική κατά διαμέρισμα,
-αγώνες δρόμου κατά διαμέρισμα,
-ημέρα και ώρα ποδηλάτου,
-περίπατοι με happenings,
-αναβίωσης παιγνιδιών,
-μέρες ειδικών ηλικιακών κατηγοριών,
-ημέρα βαδίσματος κάθε Κυριακή,
-ορειβατικές εξορμήσεις
-θαλάσσιες δραστηριότητες
-ανάπτυξη δράσεων στις παιδικές χαρές και κέντρα νεότητας.
-προγράμματα χορού και κίνησης κλπ
Αυτές οι δράσεις υπάρχουν στη σκέψη μου σαν βάση προβληματισμού και στις θέτω σε μια δημόσια διαβούλευση.Μπορεί κάποιες από αυτές να είναι δύσκολες...Μπορεί να υπάρχουν και άλλες ιδέες...Δεν σημαίνει πως πρέπει άμεσα να τα κάνουμε όλα!!! Ούτε και μπορεί να γίνει ποτέ αυτό!!! Πρέπει όμως κάποια στιγμή να αποκτήσουμε όραμα, πολιτική και συνέχεια σαν Δημοτική Διοίκηση στο θέμα του Αθλητισμού. Και γιαυτό χρειάζονται ιδέες, δράσεις, αποτελεσματικότητα και ικανά στελέχη!!! Και να ξεκινήσουμε με δράσεις που φαντάζουν μικρες αλλά είναι πολύ μεγάλες!!!
Τέλος δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο αθλητισμός είναι δικαίωμα για κάθε πολίτη και πρέπει η Τοπική Αυτοδιοίκηση να τον εντάξει σαν μια από τις βασικές της δράσεις παροχής υπηρεσιών προς τους Δημότες, που σχετίζεται με την ποιότητα ζωής και την υγεία της κοινωνίας. Συνεπώς ανυπαρξία,υποβάθμιση, εκμετάλευση και αυταρχικές συμπεριφορές δεν νομιμοποιούνται σε καμία περίπτωση.
Σταύρος Κούστας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.